- Đào Thị Thanh Tuyền -  

Tặng những người bạn của tôi sinh năm 1959. 

Tuổi bốn mươi là tuổi đẹp nhất đời, tuổi huy hoàng của người phụ nữ, tôi nhớ mình đã đọc câu này ở đâu đó từ rất lâu rồi và luôn nằm lòng suy nghĩ về nó. Sinh năm 1959, ở năm cuối cùng của thế kỷ này tôi vừa tròn bốn mươi, lứa tuổi mà khi đất nước thống nhất chúng tôi vừa đúng tuổi trăng tròn, với biết bao hoài bão của tuổi thanh xuân, vừa đủ thấu hiểu được những biến chuyển của đất nước, lứa tuổi đã sống một thời trong lòng xã hội nhuộm màu Âu Mỹ và chiến tranh, đã chứng kiến sự nở rộ của phong trào hippy với những anh chàng tóc dài phủ gáy, quần pát, áo eo...

Tôi ít khi nhớ đến ngày sinh của mình, nhưng lần này thì tôi nhớ rất rõ, hình như tôi nhớ và chờ đón ngày mình vừa đúng bốn mươi tuổi từ khi bắt đầu một năm mới. Tháng 8 có rất nhiều sinh nhật, ngày xưa có một người bạn trai đã nói như thế khi tôi kể về ngày sinh của mình. Tôi đón chờ một ngày sinh nhật mùa thu, tưởng tượng đến những chiếc lá vàng bay bay, những cơn gió mát khi đang trong mùa hè nóng nực. Thỉnh thoảng mơ mộng hơn tôi chợt nghĩ: tại sao không là một sinh nhật có hoa hồng, có nến và có cả rượu champagne cho cái lứa tuổi mà người ta gọi là đã chín? Tất cả những điều đó chỉ là những ý tưởng loé lên trong đầu tôi khi tôi chợt thấy buồn.

Bốn mươi tuổi, thử làm một bảng tổng kết, tôi đã có được những gì trong cuộc sống: một gia đình, ông chồng, hai đứa con, đủ cả trai gái, những chuyện học hành đều đã trải qua, hành trang cho mình làm việc gần như cũng đủ theo đúng nghĩa “mốt thời thượng” bây giờ: tấm bằng đại học, sử dụng vi tính thành thạo, chứng chỉ C tiếng Anh đủ để vào internet lục lọi tìm tòi đủ thứ mà không thấy vất vả lắm, kinh nghiệm tích lũy trong công việc, một chức vụ nhỏ nhoi, khiêm tốn để được mời họp giao ban trong cơ quan vào mỗi sáng thứ hai hàng tuần.... Và còn cái gì nữa ? Không còn gì hết ngoài những đam mê muốn có một cái gì hay hay khác hơn những nhịp điệu đều đều của cuộc sống: chờ đợi một điều gì đó vui vui như nhận một lá thư của một người nào đó, một cú điện thoại của một người có thể thân, hay sơ, một bài báo được đăng vân vân và vân vân. Những điều đó có thể làm cho tôi rất vui và cũng rất buồn, nó làm cho ngày trôi qua nhanh, mới thứ hai đầu tuần, lục đục với những công việc, với những đợi chờ, đã thấy thứ bảy hiện ra trên tờ lịch.

Hồng điện thoại cho tôi nói rằng chúng mình đã chính thức bước vào tuổi bốn mươi ngay đêm giao thừa hồi đầu năm mới:

- Có cảm nhận gì không ?

Tôi chỉ hỏi Hồng về những đam mê đang có. Hồng đang theo đuổi hai lớp ngoại ngữ vào các buổi tối.

- Cố gắng kiếm thêm một ngoại ngữ mới để có thể đọc được nguyên tác.

Một đam mê rất tuyệt vời, tôi nghĩ. Hồng nói:

- Con cái đã lớn học cũng là một cách để cho mình trẻ.

Tuần trước tôi gặp Hồng ở siêu thị, vẫn cái dáng thanh mãnh ngày xưa, tóc xõa ngang vai, quần jeans, áo thụng, giày adidas. Tôi gặp Hải trên con đường đưa đến sân Tennis. Hải mỗi chiều cầm vợt ra sân, tuổi bốn mươi, cao một mét sáu, hai cặp giò vẫn dài và săn chắc, nâu hồng, quần soóc, áo pull hàng hiệu, xe wave.... Hải rủ tôi ra sân mỗi chiều với nó, tôi lắc đầu:

- Tao sợ phải phơi cái mặt ngoài nắng hàng ngày.

Hải trề môi:

- Ngày xưa mày mê bóng bàn lắm mà, ra sân đi sẽ thấy yêu đời biết bao.

Tôi hỏi Hải một câu chẳng ăn nhập gì với lời khuyên của nó:

- Mày đánh thế nào ?

Nó cười mãn nguyện:

- Đủ để có rất nhiều người mời mình đánh.

Đó cũng là một đam mê, tôi chúc mừng nó. Tôi vẫn gặp những người bạn của tôi hàng ngày đều đặn tới những câu lạc bộ thể dục thẩm mỹ. Tụi nó chèo kéo tôi:

- Tập đi, rất tuyệt, giữ gìn cơ thể gọn gàng cũng là một trong những bổn phận của bà vợ thời nay đó.

Tôi lại lắc đầu:

- Lười lắm.

Cả bài tập thể dục buổi sáng ở nhà mà cũng khi có khi không.

Mỗi buổi sáng đi làm, tôi vẫn gặp Nga: tóc ngắn, môi son, má hồng, áo dài, xe dream màu mận, vòng eo thon thả. Nga vẫn cười thật tươi với tôi, nó đã vượt qua những ngày tháng cam go nhất của cuộc sống và bây giờ đã bình yên: sống một mình với hai đứa con đã lớn. Hà vẫn mãi miết làm giàu với một ông chồng thật chịu khó, thương vợ, chìu con..... Hạnh nói rằng đang muốn thời gian dừng lại mãi ở độ tuổi này, quá một chút sẽ phải bận rộn vì lo lắng cho con cái: tiền bạc cho con đi học, con cái bắt đầu bước vào lứa tuổi dậy thì, ương ương dở dở, lùi lại một chút là những ngày vất vả xác thân: chăm con từng chén cơm, từng ly sữa.... Thời gian này là tuyệt vời nhất. Tuyết đang bận bịu và tất bật với công việc cho một công ty nước ngoài, nó than thởi với tôi rằng không có thì giờ để sống cho mình, nó còn nói liều mạng:

- Tao bây giờ khô cằn quá, muốn cho mình một đam mê mà không có nổi cho dù đó là một đam mê..... đánh bài đi chăng nữa.

Tôi muốn chia buồn với nó. Hương thì nói rằng đang cảm thấy già bởi vì con cái đã quá lớn, sắp sửa làm sui. Tôi chọc nó:

- Ai biểu hồi xưa...ngựa, lấy chồng sớm !

Tôi vào Saigon công tác, điện thoại cho Lệ. Nó đến đón tôi về nhà nó chơi và ngủ lại, dứt khoát không cho tôi ở khách sạn:

- Có gì hay đâu khi ở trong căn phòng với những cái giường hết người này rồi người khác ngủ trên đó thêm cái máy lạnh kêu rè rè khó chịu.

Về nhà nó hai đứa có thể thức suốt đêm nói đủ mọi thứ chuyện trên đời, những chuyện ngày xưa là bí mật, nhưng bây giờ là những chuyện để “ôn cố tri tân”, những câu chuyện mà ngày xưa có thể là ướt đẫm nước mắt, nhưng bây giờ không khỏi tự hỏi sao mà hồi ấy mình như thế, mình trẻ con đến thế.... Lệ rủ tôi lang thang trên những con phố chính của Saigon, tầm nhìn ngắm bây giờ chỉ còn hướng vào những shop quần áo thời trang, những hiệu vải, những model màu phấn, màu son, màu mắt... thay cho những hiệu sách mà ngày xưa không có tiền đành chịu khó đứng coi cọp đến tê chân. Lâm rủ tôi đi ăn tối - điện thoại cầm tay, dáng điệu chững chạc, nhà hàng thật sang: khăn trải bàn trắng tinh, chén kiểu, ly rượu bé tí bằng pha lê, có hoa hồng, nến, nhạc cổ điển... Lâm kéo ghế cho tôi, lịch sự và kiểu cách tạo cho tôi một chút cảm động đủ để át đi những ký ức của ngày xưa: thằng Lâm đen thui, lùn tịt, chỉ được cái giỏi toán.... Lâm kể về Hoài đang quay cuồng với những cours phải chạy sô dạy ở hai, ba trường đại học....

Cường điện thoại cho tôi, nói:

- Ngày xưa tui thích bà lắm, nhưng ngày ấy sao mà bà chăm chỉ học hành quá, nó như một pháo đài kiên cố làm tụi tui không dám tấn công.

Tôi cười khẽ khàng:

- Ngày ấy tui thấy mình lọ lem quá thành ra phải tìm đường thoát

- Ai nói bà lọ lem?

- Nhiều người nói

- Trong đó không có tui.

- Đừng làm tui choáng váng, tán tỉnh một phụ nữ bốn mươi tuổi là phạm vào một trong những điều răn của Đức Chúa Trời đó....

Một người chưa biết mặt gọi điện thoại đường dài tán dóc gần cả tiếng đồng hồ vào một buổi chiều thứ bảy, thỉnh thoảng tôi nghe những câu sốt ruột muốn cúp máy, nhưng tôi vẫn cứ thao thao:

- Kể về anh đi.

- Biết kể về gì?

- Chẳng hạn kể rằng hôm nay anh mặc áo màu gì, chemise hay áo thun, quần jeans hai kaki, mang giày gì vân vân, kể rằng tại sao anh lấy vợ muộn thế?.

- Tôi lấy vợ muộn bởi vì ngày xưa tôi sống già nhân ngãi non vợ chồng với một cô một thời gian cũng khá lâu.

Giọng tôi kéo dài như cô gái đang ở tuổi trăng tròn:

.-... Ghê.....

Trong câu chuyện tôi dùng cả những câu đang hợp thời trang với lứa tuổi mực tím bây giờ: nếu người ấy khen tôi hay, tôi bảo: “Không dám hay đâu”; nếu người ấy khen tôi có giọng nói còn rất trẻ tôi nói: “Không dám trẻ đâu”. Tôi vẫn còn thích cái giọng điệu gây cho người đối thoại một sự khó hiểu.

Tuổi bốn mươi, gia đình đầm ấm hẳn, vợ chồng bớt cãi cọ nhau hơn, hiểu nhau hơn, tôi đã nói thẳng được với chồng tôi những điều tôi không đồng ý. Vợ chồng cùng tuổi ngày xưa khi mới chớm yêu thì thật là lý tưởng bởi vì học cùng lớp, giúp đỡ nhau nhiều trong học tập..., là mong ước của biết bao người ; đến khi lấy nhau mới thấy mình già hơn và tôi đang sợ một ngày nào đó: “Tôi đi bằng nhịp điệu một hai ba bốn năm, anh đi bằng nhịp điệu sáu bảy tám chín mười” để lo lắng rằng: “làm sao ta gặp được nhau”. Nhưng đó là ở thì tương lai còn bây giờ tôi vẫn còn có những cảm xúc thật sự với chồng. Tôi bớt la hét những đứa con vì chúng đã biết suy nghĩ, biết nghe lời. Tôi đang rất hạnh phúc, hạnh phúc như chỉ thích mặc quần jeans, chemise hay váy ngắn, tôi không thích những cái váy dài lụng thụng, những chiếc váy chỉ thích hợp ở thì tương lai.

Thế nhưng, mỗi buổi chiều chở con ra ngồi trên bãi biển, bọn trẻ chạy nhảy nô đùa trên cát, tôi thả hồn mình mông lung, một ý nghĩ buồn chợt lóe lên trong đầu: dòng đời vẫn trôi, cuộc sống vẫn thế, biển vẫn đẹp, ngày vẫn nắng hay có thể mưa, sóng vẫn dội vào bờ, thuyền vẫn ra khơi, người người vẫn ra biển hàng ngày để tắm biển, tắm nắng, bãi biển vẫn đông người vào mỗi buổi chiều, những cặp tình nhân vẫn say sưa bên nhau mặc cho thời gian trôi.... Tôi nghĩ đến những người bạn ngày xưa, nghĩ đến cả những người bạn đã khuất, tôi nghĩ đến Cường, đến anh chàng chưa biết mặt mà tôi cũng không muốn biết mặt làm gì, tôi thích tưởng tượng một khuôn mặt do tôi tự vẽ với những thông số được cung cấp, những ý nghĩ cứ lan man hết người này rồi đến người kia, những khuôn mặt đan xen, không hình thù. Tôi nhớ anh chàng chưa biết mặt hỏi tôi:

- Tại sao cuộc sống tỉnh lẻ êm đềm thế

Tôi trả lời:

- Bởi vậy cho nên mới thấy buồn!

- Tại sao nỗi buồn cứ lửng lửng lơ lơ như thế

Tôi lại trả lời:

- Bởi tôi ở tỉnh lẻ.

Tuổi bốn mươi, tôi như một trái cây đã chín, chín cả trong suy nghĩ lẫn trong cách sống, không muốn giận một người nào. Giận làm gì khi mà thời gian qua nhanh thế, chưa kịp để yêu làm sao có thời gian để giận hờn. Những người bạn của tôi bây giờ đã đằm tính, có thể cũng có người bắt đầu hay đã sống với nhiều thủ đoạn, nhưng tất cả đối với tôi đều đơn giản, tôi muốn suy nghĩ thật đơn giản về tất cả, giống như không bao giờ tôi đánh phấn, đánh kem, tôi sợ cảm giác khó chịu với một khuôn mặt dày cộm, giống như không bao giờ tôi tỉa lông mày, tôi sợ những công việc tỉ mỉ. Mỗi buổi sáng đi làm tôi chỉ đưa đẩy hai vòng thỏi son và hát nho nhỏ: “Sau lưng ngày con gái, môi son đừng biếng lười....”. Tôi chỉ muốn mình thật đơn giản, cầu kỳ làm gì khi mà mới đó, mới ngày nào đó bây giờ mình đã tuổi bốn mươi, chưa kịp cảm nhận cái lớn thì sắp biết đến cái già...

Tôi có những người bạn bây giờ vẫn còn lam lũ, chạy ăn từng bữa với bầy con nheo nhóc, buôn gánh bán bưng, chưa có một ngày thư thả để nghĩ đến mình. Tôi cũng có những người bạn đến giờ vẫn chưa lập gia đình, cuộc sống là những ngày tháng vùi đầu vào công việc tìm quên, những người bạn không bao giờ dám nghĩ đến quá khứ cũng như tương lai, quá khứ đẹp quá đầy nuối tiếc, tương lai thì buồn.... Tôi vẫn có những người bạn đang chờ đợi được đi định cư ở xứ người, mỗi người một số phận, đến bây giờ tôi có thể khẳng định được rằng nghĩ đến những điều đơn giản là tốt nhất. Bốn mươi tuổi có phải là đã 3 giờ chiều, cái giờ mà người ta có thể phấn khởi ra phố, cái giờ mà người ta có thể còn hăm hở trang trang, điểm điểm để đi dự một bữa tiệc, nhưng sau 3 giờ chiều là sẽ đến năm rồi sáu giờ, đó là giờ giấc mà tất cả những người phụ nữ đều phải về nhà?.

“Qua tuổi 40 huy hoàng, người phụ nữ bước sang một giai đoạn mới có nhiều xáo trộn về tâm sinh lý, một giai đoạn có thể gọi là bước ngoặt trong đời người phụ nữ: tuổi năm mươi.Vào tuổi năm mươi, người phụ nữ phải đối đầu với những đổi thay lớn về sức khỏe, tâm sinh lý của tuổi mãn kinh. Các hiện tượng nóng phừng mặt, nhiều mồ hôi, hồi hộp, chóng mặt, nhức đầu, đau lưng, mất ngủ, phiền muộn sẽ cáu gắt...”. Tôi đọc kỹ bài báo nói về tuổi năm mươi, photo và dán nó vào sổ tay, đó đâu phải là hù dọa, đó là sự thật. Đến một ngày nào đó người ta muốn phải dùng đến Viagra, một ngày nào đó người ta sẽ phải chấp nhận như là một thua thiệt, đó là điều tất yếu: ai có trẻ thì tất sẽ có già..... Ngày nào đó tôi sẽ điện thoại cho Cường nói rằng: “Oâng còn đi được mà không đến thăm tui “. Người không biết mặt có thể lúc đó sẽ hỏi tôi: “Thế cụ bây giờ có còn những nỗi buồn lửng lửng lơ lơ nữa không ?” vân vân. Vì vậy bây giờ tôi muốn tận hưởng những điều tạo hóa ban tặng cho một thứ trái cây đã chín. Nghĩ ngợi xa xôi làm gì, tôi chỉ muốn thời gian bây giờ đừng lại: tuổi bốn mươi, tôi đã thật sự hài lòng, đó là câu đơn giản nhất.

Tôi điện thoại cho Hồng, cho Hải, cho Sương, cho Nghĩa... những người bạn ngày xưa lần đầu tiên tôi tổ chức sinh nhật năm mười bảy tuổi:

- Tao muốn có một sinh nhật vừa tròn bốn mươi.

Bọn chúng đều cười ngặt nghẽo đầu dây bên kia:

- Mày chuyên đề nói giễu, cưa sừng làm nghé hả?

- Không, muốn thật, muốn có một sinh nhật cuối thế kỷ, một tuổi bốn mươi tròn trịa.

Có đứa ham vui:

- Tuổi bốn mươi, tại sao không ? Hay lắm chứ!

Nhưng cuối cùng cũng có một câu nói thật tình:

- Chỉ sợ kỳ quái thôi.

Tôi buồn, nhưng dứt khoát tôi sẽ tưởng tượng cho mình một sinh nhật bốn mươi tuổi có bốn mươi đóa hoa hồng, bốn mươi ngọn nến và rượu champagne để khi bật nắt sẽ phun lên có vòi rất đẹp. Tôi sẽ thổi một lần tắt hết bốn mươi ngọn nến, có tiếng vỗ tay rào rào. Tôi sẽ tổ chức sinh nhật cho mình trong một giấc mơ đẹp nào đó, trong mơ có bữa tiệc đứng, tôi có rất nhiều bạn bè, có đầy đủ tiếng nói cười, tiếng nhạc, tiếng chúc tụng, cụng ly...... Tất cả chỉ vì tuổi bốn mươi, cái tuổi đẹp nhất đời người.

Nha Trang, tháng 6 năm 1999 .