Cứ mỗi mùa
thu đến, lá vàng rụng đầy trên sân, trên lòng đường, dù ở bất cứ nơi nào lòng
con luôn nghĩ về mẹ. "Mẹ là lọn mía ngọt ngào, mẹ là nải chuối buồng
cau". Một nhà sư từng viết như thế khi nói về người mẹ. Với con, mẹ là không
chỉ là lọn mía, nải chuối buồng cau, mẹ là Tiên, Là Phật, Là Đấng Tối Cao duy
nhất của đời con.
Còn nhớ, khi con còn nhỏ, con quặt quịu
đau ốm luôn, mẹ luôn là người ngồi bên cạnh con để bóp tay, xoa lưng cho con
ngủ. Con không thể nào chịu nổi khi thức dậy khi vắng mẹ. Con không chịu thức
dậy nếu không nghe tiếng gọi ân cần của mẹ. Dù mẹ có bận trăm công nghìn việc
gì, bao giờ mẹ cũng phải có mặt vào lúc con trở mình thức giấc đêm khuya. Do lúc
ban ngày con chơi đùa quá sức, những đêm con trằn trọc không ngủ, mộng mị thấy
những hình bóng ông ba bị, con khóc thét lên, và chỉ khi nghe tiếng nói dịu êm:
"mẹ đây, mẹ đây con" là con an lòng rúc vào lòng mẹ, say một giấc ngủ thần tiên.
Khi mẹ bị tai nạn xe tông. Trong cái
chết chập chờn trong gang tấc, người mẹ nghĩ ngay đến là con. Mẹ kêu van Trời
Phật, hãy cho mẹ sống để được nuôi con đến ngày khôn lớn. Mẹ lo cho con khát
sữa, ai có thể cho con bú mớm thay mẹ. Nếu chẳng may mẹ mất đi, thì ai sẽ dắt
dìu con thành người đây. Trời Phật đã nghe lời van xin của mẹ, mẹ đã sống sau
cơn hoạn nạn đó. Mẹ chẳng bao giờ có lấy một giây phút nghĩ đến bản thân, mà chỉ
lo lắng cho con cho cái, ngay cả trong lúc hoạn nạn đớn đau.
Khi con chập chững vào mẫu giáo, cũng là
mẹ dắt tay con đến trường. Giao con cho một cô giáo lạ hoắc lạ huơ. Con sợ hãi
nhưng mẹ bảo con đừng khóc, vì cô rồi sẽ yêu thương con như mẹ thôi. Thế rồi sợ
cô, con không dám khóc, nhìn mẹ quay ra bước ra cổng hình như trái tim non nớt
của con đã cảm thấy cô đơn bơ vơ lạ lùng. Con khóc thét lên, nhưng rồi con cũng
phải nín lặng vì không ai dỗ dành. Đến chiều về, con hờn giận mẹ, con nghe mẹ
nói mẹ đã đứng rất lâu trước cổng trường, tiếng khóc của con dội vào tim mẹ. Mẹ
phải đợi đến khi không nghe tiếng con khóc nữa, mẹ mới ra về. Lần đầu tiên trong
đời con nhận thức rằng, sống trên đời này sẽ có lúc mình phải lìa xa những người
mình yêu thương nhất.
Khi con lên mười, đất nước gặp lúc lầm
than, mẹ tần tảo nuôi con hôm sớm. Những bữa cơm chỉ độn toàn là khoai sắn. Ngày
nào con cũng thấy mẹ dùng đũa vuốt những hạt cơm dính trong củ khoai, dồn lại
thành một chén cơm đầy cho riêng con. Mẹ nhìn con ăn những củ khoai trước cho
chặt ruột rồi sau đó mới hau háu ăn chén cơm, mẹ quay đi mà nước mắt lưng
tròng. Con biết mẹ đã dành hết mọi điều ngon ngọt nhất đời cho con.
Cứ đến mùa thu thì con nhớ đến mẹ, không
chỉ vì mùa thu là mùa Vu lan báo hiếu, mà còn vì con cứ nhớ mãi hình ảnh mẹ quét
những chiếc lá khô trên sân vườn. Mỗi buổi chiều tan học, mẹ với cây chổi quét
xào xạc trước nhà chờ đợi con đi học về. Mẹ hay than phiền cây trứng cá này rụng
lá, nhưng vẫn không chịu chặt đi để trồng cây khác, vì biết con thích ăn trái
trứng cá. Bạn bè con đến chơi lấy cây trứng cá làm vui, vì tên của các bạn con
nhỏ Phượng , nhỏ Hoa, nhỏ Mai khắc đầy trên đó. Đến bây giờ con vẫn nhớ như in
hình bóng mẹ và tiếng xào xạc chiếc chổi tre. Cũng chiếc chổi tre đó mẹ quất con
đau điếng, khi con ham chơi đi học không chịu về nhà. Những lúc đó con hờn mẹ
biết bao nhiêu thì giờ đây con lại biết ơn mẹ bấy nhiêu. Nếu mẹ không đánh đòn,
chắc con không chịu chăm lo học hành để có được ngày nay.
Những kỷ niệm về mẹ thì biết kể làm sao
cho xiết, con nhớ những ngày tết con học trường xa không có tiền về xe, mẹ gởi
cho con 2 đòn bánh tét cho một người bạn cùng quê mang lên cho con. Xe đò đi dọc
đường bị hư, 2 chiếc bánh tét đến tay con chỉ còn một cái, nhưng khi mở ra thì
đã mốc hết rồi, tuy nhiên vẫn còn mùi hương và hình bóng bàn tay ân cần của mẹ.
Giờ đây mắt mẹ mờ rồi không thấy đường gói bánh và bánh ngoài chợ thì bán đầy
nhưng con vẫn không tìm được chiếc bánh tét ngày xưa. Đêm giao thừa nằm co ro
trên chiếc giường trong ký túc xá, đầu con cứ hiển hiện bóng dáng mẹ thắp hương
bàn thờ, trước ngõ vào lúc pháo nổ giao thừa.
Khi con bắt đầu biết mộng mơ, mẹ đã nói
với con, hãy chọn lấy một người xứng đáng để mà yêu. Con hỏi mẹ người như thế
nào là xứng đáng. Mẹ bảo rằng hãy chọn người có nghị lực và có lương tâm, đừng
vì hào nhoáng bên ngoài. Con hỏi tại sao, mẹ bảo rằng: người có nghị lực sẽ vượt
qua được những cơn sóng gió của cuộc đời; người có lương tâm sẽ không ruồng bỏ
mình trong cơn hoạn nạn. Thế nhưng con không nghe lời mẹ, con chọn lấy một người
với vẻ hào nhoáng bên ngoài. Để rồi tình yêu đặt nhầm chỗ, người ta đã rời bỏ
con mà đi dù không hề có sóng gió hoặc cơn hoạn nạn nào, mà chỉ vì tài sản duy
nhất con có chỉ là một tấm lòng. Mẹ là người đầu tiên an ủi cho con trong giây
phút tuyệt vọng đó. Trời Phật lúc đó cũng không làm cho con hết đau khổ, nhưng
tình yêu của mẹ, bù đắp hết tất cả những mất mát, trống trải trong lòng con. Mẹ
là Đấng tối cao của con. Sau này con mới biết, khi con đau khổ một thì mẹ đã đau
khổ gấp mười lần con…
Biết ơn mẹ là như thế, nhưng con cũng là
một đứa bé bạc bẽo vô cùng. Ngay khi còn nhỏ tính con đã hờ hững vô tình. Một
ngày nọ, mẹ tiễn con và bố đi xa, vì quá thích chiếc xe hơi mới bóng, con giằng
tay mẹ bước lên xe theo bố mà chẳng hề quay lại, đã vậy miệng còn nói: "mẹ đi về
đi, mẹ đi về đi". Xe chạy rồi bố mới bảo rằng con đã làm mẹ đau lòng khi chẳng
hề ngoái lại, chẳng hề vẫy tay. Có phải số phận của người mẹ là như thế khi con
cái mình bắt đầu lớn khôn, là chẳng hề phút giây nào quan tâm đến mẹ cha? Những
lúc con hẹn hò bạn bè, đi sớm về khuya, bao giờ trở về nhà cũng thấy mẹ đợi cửa.
Một mâm cơm nguội lạnh vẫn còn nguyên vẹn đó. Nhà đại thi hào Tagore có ví những
đứa con như dòng sông mà cha mẹ như núi: "…Sông chảy xiết reo ca, phá hết đập
hết bờ, nhưng núi đứng lại, và nhớ và dõi theo sông với cả khối tình nồng".
Khi con bắt đầu viết văn làm thơ, than
ôi, dường như con chẳng viết một bài thơ hay câu ca nào về mẹ cả. Tất cả những
bài thơ con viết đều dành cho những "người dưng", cho những mối tình vụn vặt
trôi qua nhanh chóng trong cuộc đời. Thế nhưng những bài thơ, bài văn của con
được đăng trên báo. Mẹ nhặt nhạnh lại từng chút, đọc say sưa, để dõi theo tâm
hồn con gái mình mà chẳng chút ghen tị hay buồn lòng. Đôi khi con lại phàn nàn
mẹ, đọc làm chi, có liên quan gì đến mẹ đâu… Con còn trách móc mẹ làm thất lạc
những tờ báo, những "kỷ vật tình yêu" của con. Bây giờ đây, khi con viết những
dòng này, cho mẹ, (hay cho lòng sám hối của chính con?), thì mắt mẹ đã mờ và
không hề đọc được nữa. Những chồng báo vẫn nằm yên ngay ngắn và mới cứng chẳng
hề có ai đọc cùng con.
Còn một điều mà con lo sợ khi nhắc đến
mùa thu, đó là mùa của tiết trời thất thường, mẹ hay bị những cơn đau nhức mỏi
mình. Đó là mùa không chỉ có lá vàng rơi rụng, còn là mùa những người già như
trái mít chín cây, rụng lúc nào không biết. Giờ đây đối với con_ một đứa trẻ đã
gần 40 tuổi_ mới chợt hiểu mùa thu không còn là mùa để làm thơ và ngồi hát tình
ca, mà là một mùa để lo âu, vì không biết chiếc lá vàng là mẹ sẽ còn nán lại
trên cây bao nhiêu thời gian…
Con không thể nhớ nỗi từ bao
giờ con đã không hề nói lời yêu thương mẹ. Trong khi đó, con đã dễ dàng nói
những lời yêu thương ngọt ngào cho một người nào đó mà con yêu, để rồi có lúc
người ta vẫn phụ rẫy mình. Có phải vì con biết rằng muôn đời mẹ vẫn yêu con nên
không cần nói lời yêu thương để ràng buộc thắt chặt tình thân yêu chăng. Đó là
lỗi lầm to lớn nhất của đời con vì không biết nói lời yêu mẹ. Ngày hôm nay, khi
viết xong những dòng này, không, không cần phải đợi viết xong nữa, viết bao
nhiêu cũng không đủ tạ tội. Chưa kịp đi đến với mẹ bây giờ, thì con sẽ gọi điện
ngay, sẽ nói lời:"con yêu mẹ vô cùng". Tạ ơn Trời Phật vì cho dù đôi mắt đã mờ,
tai mẹ cũng còn nghe được những lời nói của con, khi vẫn còn chưa muộn...
Muôn đời vẫn thế, mẹ vẫn là Tiên là
Phật, vẫn tha thứ và an ủi xoa dịu cho lòng con.
Mùa thu, 2001
